Po miesiącach starań, astronomom udało się uchwycić chwilowy cień rzucany przez asteroidę Didymos, z odległości kilkudziesięciu milionów kilometrów, gdy przechodziła ona przed odległymi gwiazdami – taki wyczyn obserwacyjny jest możliwy tylko wtedy, gdy znana jest zarówno trajektoria asteroidy, jak i dokładne położenie gwiazd. Nawet w takim przypadku, aby mieć szansę na sukces, kilku obserwatorów musiało być umieszczonych w skrupulatnie przewidzianych miejscach na drodze cienia, aby dostrzec ulotne zanikanie gwiazdy w ciągu zaledwie ułamka sekundy.
Dlaczego w ogóle próbowano podjąć tak ambitne wyzwanie? Ponieważ „okluzje gwiazd”, jak się je nazywa, są niezwykłym narzędziem do uzyskiwania informacji o kształtach i położeniu obiektów Układu Słonecznego, z dokładnością niemożliwą do uzyskania przez odległych obserwatorów. Co więcej, ultraprecyzyjne trójwymiarowe mapy gwiazd generowane przez należącego do ESA satelitę Gaia sprawiły, że technika ta stała się w ostatnich latach znacznie bardziej realna.
Aby skupić się na okluzjach asteroid bliskich Ziemi, wspierany przez ESA projekt ACROSS (Asteroid Collaborative Research via Occultation Systematic Survey) otrzymał wsparcie w ramach programu ESA Discovery, poprzez zaproszenie na otwartą platformę innowacji kosmicznych (Open Space Innovation Platform), w ramach której poszukuje się obiecujących pomysłów na badania kosmosu.
Paolo Tanga z Observatoire de la Côte d’Azur, lider projektu ACROSS i odpowiedzialny za przetwarzanie danych Układu Słonecznego w Gaia, komentuje, że „astrometria oparta na obserwacji 'okluzji gwiazd’ była początkowo wykorzystywana dla planetoid w głównym pasie między Marsem a Jowiszem, następnie dla odległych obiektów transneptunowych, ale ACROSS rozszerza swoje systematyczne wykorzystanie również na planetoidy bliskie Ziemi. To jest właśnie wyzwanie: ponieważ NEA poruszają się szybko i są małe, a więc produkują krótsze zdarzenia i znacznie węższe cienie rzucane na ziemię.”
Jak w takim razie złapać NEAs, używając okultacji? Poprzez poprawę dokładności ich trajektorii, poprzez rozpowszechnianie dokładnych przewidywań dotyczących miejsca i czasu widoczności zdarzeń oraz poprzez mobilizację sieci składających się zarówno z naukowców-obywateli (zmotywowanych astronomów amatorów), jak i profesjonalistów, w skali globalnej.
ACROSS skupia się szczególnie na Didymosie – tak naprawdę podwójnym systemie asteroid, z główną asteroidą o średnicy 780 metrów, wokół której krąży mniejszy księżyc o średnicy 160 metrów, zwany Dimorphosem – będącym celem testu NASA na przekierowanie podwójnej asteroidy (DART). W nocy 26 września sonda DART uderzyła w mniejszą z dwóch asteroid, przesuwając jej orbitę.
ESA poleci następnie sondą kosmiczną Hera do systemu Didymos, aby wykonać zbliżenie na asteroidę po uderzeniu. Powtarzanie okultacji przez kilka lat pozwoli nawet na zmierzenie odchylenia trajektorii systemu wokół Słońca wywołanego uderzeniem DARTa – coś, czego nie da się zrobić ani przez DARTa, ani przez Herę.
